VENEN VOOR KLIMAATBESCHERMING
Ze zijn moerassige leefgebieden met een zachte, sponsachtige bodem: veengebieden. Deze ontstaan op een ondoordringbare ondergrond, waardoor water nauwelijks of helemaal niet kan wegstromen. Omdat de bodem weinig zuurstof bevat, worden dode plantenresten niet volledig afgebroken. In plaats daarvan vormen ze na verloop van tijd veen; alleen bepaalde veenplantensoorten kunnen op deze veenmoerassen groeien en specifieke diersoorten kunnen er overleven.
DE VEELZIJDIGHEID VAN VEENLANDSCHAPPEN
Moorlandschappen worden onderscheiden op basis van het voedingsstoffengehalte van het water, vegetatie en de eigenschappen van turf, namelijk laagveen, hoogveen en overgangsveen. We spreken van laagveen als deze gevoed worden door het grondwater dicht bij het oppervlak en zeer divers zijn in soorten. Hoogveen ontwikkelt zich door regenwater, terwijl overgangsveen ontstaat door zowel regen- als zeer mineraalrijk water.
Wie op ontdekking gaat in het landschap zal al snel ontdekken dat er een verscheidenheid aan planten in het veen te vinden is: rood veenmos in de hoogveengebieden, bittere veldkers in tussenliggende moerassen en de dotterbloem als hoogtepunt van de laagveengebieden. De biodiversiteit is verbazingwekkend - alleen al voor de bescherming van planten is het behoud van veengebieden de moeite waard!
VEENEN ZORGEN VOOR DETOX
Daarnaast hebben veengebieden een belangrijke rol in de natuur, het klimaat en een actieve bijdrage aan milieubescherming, of preciezer gezegd, voor de bestrijding van CO2.
Nog nooit eerder was het CO2-gehalte in de atmosfeer zo hoog als nu, puur door het feit van het bestaan van de mens op onze overbevolkte planeet. Daarbij komen economische en industriële activiteiten die de lucht kunstmatig verrijken met kooldioxide (CO2). Onze atmosfeer heeft weliswaar de zogenaamde broeikasgassen nodig, die de aarde als een schild omringen en voorkomen dat te veel warmte ontsnapt, maar het teveel aan warmte kan nu niet meer door de dichte CO2-laag naar de ruimte worden afgevoerd. Klimaatverandering heeft de planeet en haar ecosysteem uit balans gebracht. Veel planten- en diersoorten worden bedreigd, en daarmee ook wij mensen.
De toenemende wereldwijde opwarming kan worden tegengegaan door de concentratie van CO2 in de aardatmosfeer te verlagen. Het is fascinerend dat onze planeet zelf heeft voorzien met veengebieden, die als ecosystemen meer koolstof opnemen dan afgeven! Hoewel ze slechts 3% van het wereldwijde landoppervlak beslaan, slaan ze twee keer zoveel kooldioxide op als alle bossen bij elkaar. Ze zijn niet in de laatste plaats belangrijke habitats voor gedeeltelijk zeldzame vogels en zoogdieren, talrijke insecten en weelderige plantenwerelden. Enkele voorbeelden: de dwergspitsmuis, de moeras sprinkhaan, de kortvleugelige sabelsprinkhaan, de haas, herten en de veenpluis met zijn spectaculaire 'veenpluisbloei'. Deze soorten, deels onder bescherming, vinden in de veengebieden een toevluchtsoord omdat deze gebieden moeilijk toegankelijk zijn voor mensen, waardoor ze daar kunnen overleven en behouden blijven.
VEENEN & WATER
Veengebieden kunnen nog meer! Ze absorberen neerslag als een spons en beschermen zo tegen overstromingen tijdens hoogwater. Bovendien fungeren ze als belangrijke waterfilters door voedingsstoffen en verontreinigende stoffen uit het water op te nemen en op te slaan in de turf.
GEVAAR BIJ DRAINAGE, ONTGINNING OF STOPZETTING
Wanneer veengebieden opdrogen, komen verontreinigende stoffen zoals nitraat en fosfor vrij uit de turf. Deze kunnen in het grondwater, aangrenzende meren en rivieren terechtkomen en zelfs de kwaliteit van ons drinkwater aantasten. Turf wordt vaak door menselijke activiteit gewonnen, bijvoorbeeld voor cosmetische en medische doeleinden of voor de productie van potgrond. Soms worden hele veengebieden stopgezet voor landbouw- en bosbouwdoeleinden.
In beide gevallen vernietigt dit niet alleen een volledig ecosysteem, maar komen er ook grote hoeveelheden schadelijke gassen vrij die bijdragen aan klimaatverandering. Ongeveer 45 miljoen ton CO2 ontsnappen jaarlijks uit ontwaterde Duitse veengebieden.
VEENLANDSCHAPPEN BESCHERMEN – MAKE AN ACTIVE CHANGE!
De balans: Veengebieden zijn unieke habitats, behoren tot de grootste en belangrijkste opslagplaatsen van CO2 en bieden bescherming tegen overstromingen - daarom is het de moeite waard om ze te behouden!
De helft van de wetlands ter wereld is uitgedroogd of beschadigd, en het irrigeren of reactiveren van veengebieden zou in deze eeuw meer broeikasgasemissies kunnen beperken dan het wereldwijd herstellen van bossen!
HOE JE VEENLANDSCHAPPEN KUNT BESCHERMEN
- Koop potgrond zonder turf, anders ondersteun je de turfwinning van veengebieden. Alternatieven zijn compost van groenafval, kokosvezels, houtvezels of boomschorsmulch.
- Ontwikkel bewustzijn over het belang van veengebieden door bijvoorbeeld deel te nemen aan een geleide wandeling in een veengebied, kennis op te doen en deze inzichten met anderen te delen.
- Neem deel aan het herstellen van veengebieden door bijvoorbeeld een adoptieprogramma voor veengebieden te ondersteunen.
Wie zich actief inzet voor het behoud en herstel van veengebieden draagt niet alleen bij aan de bescherming van soorten en het milieu, maar ook aan de langetermijnredding van onze hele planeet!
ONTDEK VEENGEBIEDEN BIJ JOU IN DE BUURT
Hier zijn de bekendste veengebieden in Duitsland:
- Murnauer Moos (Beieren)
- Wurzacher Ried (Baden-Württemberg)
- Rambower Moor (Brandenburg)
- Schwarzes Moor (Drielandenpunt Hessen, Thüringen, Beieren)
- Venner Moor (Nedersaksen)
- Wolfsbruch, Ebbemoore (Noordrijn-Westfalen)
- Rotes Moor (Hessen)
- Stedtlinger Moor (Hessen)
Hier zijn de bekendste veengebieden in Oostenrijk:
- Tannermoor (Opper-Oostenrijk)
- Schremser Hochmoor (Neder-Oostenrijk)
- St. Lotenzener Hochmoor (Karinthië)
- Hochmoor Ellmau (Tirol)
- Grießner Hochmoor (Salzburg)
Hier zijn de bekendste veengebieden in Zwitserland:
- Veengebied Langis-Glaubenberg
- Veengebied Sörenberg
- Veengebied Ibergeregg
- Veengebied Rothenthurm
- Schächentaler Höhenweg
