Moestuin tip nr. 1: microgreens op de vensterbank kweken
De eenvoudigste en meest efficiënte manier om zonder tuin aan verse vitaminen & voedingsstoffen te komen, is het kweken van microgreens op je vensterbank. Je hebt geen speciale uitrusting of bijzondere voorervaring nodig en je hebt altijd een echt superfood bij de hand om je eten te verfijnen.
Wat zijn microgreens eigenlijk?
Microgreens zijn kiemplantjes van groente- of kruidenplanten die al 1-2 blaadjes dragen – traditioneel kent men dit van tuinkers. In dit vroege ontwikkelingsstadium bevatten de kleine plantjes een geconcentreerde hoeveelheid voedingsstoffen en smaken ze ook aanzienlijk aromatischer dan de volgroeide planten.
Daarom zijn microgreens geschikt als ingrediënt in salades of groene smoothies, maar ook als smaakvolle topping voor je boterham, op hamburgers of om gegrild voedsel te verfijnen smaken ze uitstekend.
Welke uitrusting heb je nodig voor het kweken van microgreens?
Het geweldige eraan: Op een lichte vensterbank gedijt het superfood echt goed en je kunt het hele jaar door oogsten. Je hebt ook geen speciale uitrusting nodig. Microgreens worden geplant in een 5-8 cm diepe bak, en het hoeft niet eens om een professionele kweekbak te gaan. Een onderzetter, een ovenschaal of zelfs een lege, opengesneden melkverpakking volstaan volledig. Je vult je bak 3-5 cm diep met een voedingsarme kweekaarde, dit is belangrijk omdat normale potgrond voorgebemest is. Dit zou ervoor zorgen dat de kiemplantjes te snel groeien en een minder intens aroma ontwikkelen.
Uit welk zaad kun je microgreens kweken?
Microgreens van tuinkers-, dille-, rucola-, rodekool- of quinoazaad zijn het populairst. Maar ook zaden van amarant, basilicum, boekweit, mosterd, radijs of koriander produceren aromatisch superfood. Koolsoorten zoals rodekool, paksoi of broccoli zijn ook geschikt.
Om een goede oogst te verkrijgen, moet het zaad voor het kweken van microgreens veel dichter worden gezaaid dan gebruikelijk. Hoewel de aarde tussen de zaadkorrels nog zichtbaar moet zijn, is enkele millimeters afstand bij de kleine plantjes echter voldoende. Tegenwoordig zijn er echter ook speciale microgreens-zaden in grotere verpakkingen te koop. Deze zijn niet per se in elke bouwmarkt of tuincentrum verkrijgbaar, maar in gespecialiseerde online winkels in een des te grotere selectie.
LET OP!
Natuurlijk zijn er ook planten waarvan de bladeren onverteerbaar of zelfs giftig zijn voor mensen. Het zaad van nachtschadegewassen, zoals paprika, aardappelen of tomaten, is daarom uitdrukkelijk niet geschikt voor het kweken van microgreens. Ook het zaad van chilipepers, aardappelen of aubergines moet je niet gebruiken voor het kweken van microgreens.
Zaaien en oogsten van microgreens
Nadat je de kweekbak 3-5 cm dik met kweekaarde hebt uitgestrooid en het zaad dicht daarop hebt uitgestrooid, druk je het het beste eenmaal licht aan. Nu volgt een blik op het zaadzakje, want het is belangrijk om uit te vinden of de door jou gekozen cultuur een licht- of een donkerkiemer is. Donkerkiemers worden nu met een extra, dunne laag aarde bedekt, lichtkiemers blijven open op het aardoppervlak liggen. Vanaf nu moet je het zaad constant vochtig houden, dat werkt het beste met een spuitfles. Als deze niet beschikbaar is, moet je oppassen dat je het zaad bij het water geven niet naar een hoek van je kweekbak spoelt.
Het enige knelpunt bij het kweken van microgreens is schimmelvorming. Zorg ervoor dat de kiemplantjes niet te nat staan. Als het in je kamer eerder warm en droog is, kun je de kweekbak afdekken met wat vershoudfolie of een kweekkap. Is het echter eerder vochtig en koel, dan raden we af om af te dekken, omdat een afdekking het risico op schimmelvorming verder verhoogt.
Afhankelijk van de cultuur verschijnen de eerste kiembladeren 10-14 dagen na het zaaien. Als er bladparen zijn gevormd en de kiemplantjes ongeveer 2 cm hoog zijn, zijn je microgreens rijp voor de oogst. Voordat je het superfood grootschalig met een schaar afsnijdt, probeer je het beste eerst of je de graad van scherpte lekker vindt, anders kun je nog een paar dagen wachten met de oogst en worden de kiemen milder van smaak. Omdat de zaadkorrels in de grond blijven, schieten ze meestal opnieuw uit, zodat je bij veel culturen meerdere keren uit je kweekbak kunt oogsten.
Welke locatie is het beste voor het kweken van microgreens?
De beste plek voor het kweken van microgreens is een warme, lichte vensterbank zonder direct z onlicht. De ideale kamertemperatuur ligt tussen de 15 - 25 °C. Als het in de winter te donker is, maar je toch met de kweek wilt doorgaan, kun je een speciale LED-lamp voor planten aanschaffen.
Moestuin tip nr. 2: fruit & groenten op het balkon kweken
Wie een balkon heeft, kan daar ook op een zeer kleine ruimte fruit en groenten in potten of balkonbakken kweken. Om het project keukentuin op het balkon succesvol te maken, is het belangrijk om de ongeveer richting van de hemel en dus het ongeveer aantal zonuren te kennen. Het kweken van tomaten op een noordbalkon zal niet succesvol zijn, terwijl het in de directe zon van een zuidbalkon te heet is voor de meeste koolsoorten.
Een andere cruciale factor voor een succesvolle oogst is de grootte van het vat. Als de wortels niet genoeg ruimte hebben, zal de plant nauwelijks vruchten vormen, bovendien kan het water geven op warme zomerdagen een uitdaging worden.
Welke kruiden- en groentesoorten kun je in een balkonbak kweken?
In klassieke balkonbakken met een diepte van ongeveer 20 cm is helaas niet alles mogelijk. Voor veel kruidensoorten zoals basilicum, bieslook en peterselie of ook mediterrane kruiden zoals tijm en oregano is de ruimte echter volledig voldoende. Pas op met munt of koriander, deze kunnen zeer uitbundig groeien en worden daarom beter individueel in potten geplant. Rozemarijn kan oeroud worden en prachtig bloeien, als je hem alleen in potten plant die in de winter tegen vorst beschermd kunnen worden.
Ook veel groentesoorten kunnen prima overweg met het beperkte ruimteaanbod in een balkonbak. Daartoe behoren bijvoorbeeld radijsjes, veldsla, rode biet, rucola of spinazie. Als er voldoende zon is, kun je jezelf ook voorzien van aardbeien of compact groeiende tomaten- of chilisoorten.
Voor een eerder schaduwrijk balkon zijn daarentegen bosplanten geschikt die van nature met weinig zon overweg kunnen. Daartoe behoren daslook, lievevrouwebedstro, zurkel of waterkers.
Welke kruiden & groentesoorten kun je in een pot kweken?
Vooral op balkons met een zuidelijke- of westelijke ligging gedijen veel mediterrane kruiden- en groentesoorten uitstekend. Omdat de huiswanden de warmte van de zon opslaan, is het op het balkon vaak nog enkele graden warmer dan op de meeste terrassen of in tuinbedden. Dit voordeel kun je voor jezelf gebruiken en in het voorjaar al enkele weken eerder beginnen met het uitplanten van groente- en kruidenplanten.
Vanwege de hoge temperaturen is het op zonnige balkons des te belangrijker dat de planten in de pot voldoende aardvolume ter beschikking hebben – anders kan in de zomer tot tweemaal daags water geven noodzakelijk worden.
In kleinere potten met ongeveer 20 liter inhoud kun je beginnen met het kweken van tomaten, struikbonen, paprika's, koolrabi of chili. Let bij het kiezen van de soorten op die met een compacte groei, anders kan het lastig worden om de planten met stokken en metalen roosters voldoende steun te bieden.
In grotere potten met 40-50 liter aardvolume groeien courgettes, mini-komkommers of ook kleine pompoensoorten. Ook een dwergframboos kan in een pot van deze grootte een permanent thuis vinden.
Op een eerder schaduwrijk balkon kun je helaas niet rekenen op een zeer rijke oogst van tomaat of paprika, probeer het daarom beter met minder warmtebehoeftige groentesoorten zoals snijbiet, bladsla, koolrabi of boerenkool.
Wie een terrasbed met een diepte van 40 cm of meer te bieden heeft, kan daar ook proberen wortelen of aardappelen te kweken. Voor laatstgenoemde zijn er in de handel inmiddels ook ruimtebesparende oplossingen zoals aardappeltonnen of speciale plantzakken, waarin je op zeer kleine ruimte over de maanden meerdere kilogrammen aardappelen kunt oogsten.
2 succes tips voor de keukentuin op het balkon
1. Zorg voor een behoeftegerichte voedingsstoffenvoorziening
Het kweken van groenten in een balkonpot brengt veel voordelen met zich mee. Zo hebben slakken bij je balkonsalades slechte kaarten en ook tegen in de grond loerende schimmelziekten zijn je groenteplanten op het balkon veel veiliger.
Sommige dingen die in de vrije natuur vanzelfsprekend zijn, werken in een pot tuin echter anders. Zo zijn micro-organismen in je potten in veel mindere mate aanwezig dan in een goed aangelegd tuinbed. Overeenkomstig verlopen ook humusvorming en voedingsstoffenvoorziening van de planten veel trager. Sterk consumerende planten zoals tomaten of paprika's zullen het in het beperkte aardrijk van de pot zonder extra voedingsstoffen niet redden om een smakelijke oogst te vormen. Andere planten, zoals bijvoorbeeld mediterrane kruiden, zijn de extra voedingsstoffen door bemesting snel te veel – ze produceren daardoor eerder dunne, slappe scheuten en ontwikkelen een minder intens aroma. Het is daarom belangrijk om je te informeren over de voedingsstofbehoefte van de betreffende culturen voor een succesvolle oogst van de keukentuin op het balkon.
2. Kies voor compacte teelten & durf te experimenteren
Compact groeiende groenteteelten voor het balkon zien er op de beperkte ruimte vaak niet alleen aantrekkelijker uit, ze bieden ook minder aanvalsoppervlak voor wind en kunnen zich meestal zonder de hulp van klimrekken of stokken zelf staande houden. Daarom raden we vooral aan om bij het kweken van tomaten, komkommers of chilisoorten te kiezen voor speciale mini-soorten en balkonteelten. Bij tomaten zijn dit bijvoorbeeld struik-, cocktail- of dwergtomaten. Bij paprika zijn er compact groeiende soorten met namen als "Medusa", „Lombardo“, "Sumher“ of kleine snackpaprika's met namen als „Red Rinkerbell“ of „Daisy“.
Met de toenemende vraag is er in de tuincentra weliswaar een steeds groter aanbod aan voor het balkon geschikte teelten, nog groter is de keuze echter natuurlijk bij zaad, waardoor het zinvol kan zijn om de culturen zelf te zaaien. En ook als het de eerste keer niet lukt, moedigen we je aan om het te blijven proberen! Groente kweken vereist oefening en niet elke soort groeit op elke locatie even goed. Zo kunnen er enkele seizoenen met experimenteren voorbijgaan voordat je de perfecte tomatensoort voor de standomstandigheden op je balkon hebt gevonden.
We wensen je in elk geval veel plezier met planten en zelfvoorziening!
Je camel active team
